หน่วยที่ 3 เรื่ององค์ประกอบดนตรี
คำชี้แจง
นักเรียนศึกษาเรื่ององค์ประกอบดนตรีได้จากเครื่องมือสื่อสารของนักเรียนหรือจาก youtube ควบคู่ไปกับเนื้อหาท่ีครูนำมาเสนอให้นักเรียนได้ศึกษา
วัตถุประสงค์
1. นักเรียนเข้าใจเรื่ององค์ประกอบดนตรีว่ามีอะไรบ้าง
2. นักเรียนสามารถบอกลักษณะต่างๆขององค์ประกอบดนตรีได้ว่ามีอะไรบ้างที่สำคัญ
3. นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในเรื่ององค์ประกอบดนตรี
องค์ประกอบดนตรีจะประกอบไปด้วยองค์ประกอบ 6 ลักษณ์ คือ จังหวะ เสียง ทำนอง พื้นผิวของเสียง สีสันของเสียง คีตลักษณ์ ( นักเรียนดูคลิปองค์ประกอบดนตรีไทย )
จังหวะ คือ การเคลื่อนไหวของทำนองเพลงที่กำหนดความ ช้า-เร็ว ของบทเพลง เช่น เพลงจังหวะช้า เพลงจังหวะเร็วการขับร้องหรือการบรรเลงจึงต้องมีเป็นตัวกำกับ
เสียง คือ การนำเสียงมาเรียบเรียงให้เกิดความไพเราะ เสียงดนตรีเกิดจากเสียงของเครื่องดนตรีและเสียงร้องของมนุษย์
ทำนอง คือ เสียงสู-ต่ำ เสียงสั้น-ยาว เสียงทุ้ม-แหลม นำมาเรียบเรียงเป็นทำนอง มีลักษณะแตกต่างกันออกไป ทำนองเพลงจะมีลักษณะแบบใดนั้นขึ้นอยู่กับผู้ประพันธ์เพลงว่าจะให้เพลงมีทำนองแบบใด
พื้นผิวของเสียง คือ ลักษณะหรือรูปแบบของเสียงที่มีการนำเสียงมาบรรเลงพร้อมกันหรือบรรเลงซ้อนกัน ซึ่งอาจจะมีแนวหลายแนวขึ้นอยู่กับการประพันธ์เพลง
สีสันของเสียง คือ คุณลักษณะของเสียงที่เกิดขึ้นมาจากแหล่งกำเนิดเสียงที่แตกต่างกัน ทำให้ลักษณะทางดนตรีแตกต่างกัน ความแตกต่างของสีสันของเสียงทางดนตรีนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น วิธีการบรรเลง วัสดุที่ใช้ทำเครื่องดนตรี รูปทรงของเครื่องดนตรี
คีตลักษณ์ คือ รูปแบบของบทเพลงที่รวบรวม จังหวะ เสียง ทำนอง พื้นผิวของเสียงและสีสันของเสียงให้ดำเนินไปทิศทางเดียวกัน ทำให้บทเพลงมีรูปแบบแตกต่างกันออกไป
การสื่ออารมณ์เพลงด้วยองค์ประกอบดนตรี คือ การถ่ายทอดความรู้สึก อารมณ์ เนื้อหาของบทเพลงให้กับผู้ฟังได้รับรู้ถึงความงดงาม ความไพเราะของบทเพลงนั้น ซึ่งเกิดจากการบรรเลงดนตรีและการขับร้องเพลงของมนุษย์ มีองค์ประกอบดังนี้
1. จังหวะกับอารมณ์ของบทเพลง
2. ทำนองกับอารมณ์ของบทเพลง
เมื่อนักเรียนอ่านเนื้อหาและศึกษาข้อมูลจาก สื่อ ภาพ หรือค้นคว้าจากเครื่องมือสื่อสารของนักเรียนเองจนเข้าใจดีแล้วให้นักเรียนทดสอบความรู้ความเข้าใจ เรื่ององค์ประกอบดนตรี ดังนี้
องค์ประกอบดนตรี
สรุป ได้ว่า องค์ประกอบดนตรีมีความสำคัญต่อการเล่นดนตรีเป็นอย่างมากจะขาดอย่างหนึ่งอย่างใดไม่ได้ถือว่าไม่สมบูรณ์ เมื่อนักเรียนศึกษาเนื้อหาแล้วนักเรียนทำแบบฝึกท้ายหน่วยเพือเป็นการประเมินการเรียนของนักเรียนว่านักเรียนเข้าใจหรือไม่ จำนวน 10 ข้อ
แบบพัฒนาทักษะในการตอบคำถามเพื่อประเมินผล 10 ข้อ
1. ข้อใด ไม่ใช่ องค์ประกอบดนตรีทั้งหมด
ก. จังหวะ เสียง ข. ทำนอง คีตลักษณ์
ค. เครื่องดนตรี เนื้อเพลง ง. พื้นผิวของเสียง สีสันของเสียง
2. เสียงดนตรีเกิดจากปัจจัยในข้อใด
ก. เสียงของการทำเครื่องดนตรี ข. เสียงร้องเพลงของมนุษย์
ค. เสียงของธรรมชาติ ง. เสียงร้องของสัตว์
3. องค์ประกอบดนตรีในข้อใดที่กำหนดความช้า-เร็วของบทเพลง
ก. เครื่องดนตรี ข. ผู้เล่นดนตรี
ค. ทำนอง ง. จังหวะ
4. ทำนองเพลงจะมีลักษณะใดนั้นขึ้นอยู่กับสิ่งใด
ค. ผู้ประพันธ์ ง. ผู้บรรเลงดนตรี
5. เพลงใครหนอมีความหมายเกี่ยวกับเรื่องใด
ก. การบรรยายถึงพระคุณของพ่อและแม่ ข. การบรรยายความสวยของผู้หญิง
ค. การปลุกใจของเหล่าทหาร ง. การพลัดพรากจากคนรัก
6. เพลงที่มีจังหวะช้าจะให้อารมณ์อย่างไร
ก. สนุกสนาน ครึกครื้น ข. โศกเศร้าเสียใจ
ค. ฮึกเหิม คึกคัก ง. ตื่นเต้น ดีใจ
7. เพลงสื่ออารมณ์ สนุกสนาน มีจังหวะเป็นอย่างไร
ก. จังหวะช้า ข. จังหวะเร็ว
ค. จังหวะสองชั้น ง. จังหวะสามชั้น
8. เพลงใครหนอสื่ออารมณ์แบบใด
ก. เบื่อหน่าย ข. คึกคัก
ค. ซาบซึ้ง ง. ฮึกเหิม
9. จังหวะเร็วสื่ออารมณ์แบบใด
ก. เศร้า ข. ดีใจ
ค. หดหู่ ง. เสียใจ
10. องค์ประกอบดนตรีมีความสำคัญอย่างไร
ก. ทำให้เพลงมีความไพเราะ ข. ทำให้ผู้ฟังเพลงเข้าใจบทเพลงยากขึ้น
ค. ทำให้ผู้บรรเลงดนตรีเล่นดนตรีได้ดีขึ้น ง. ทำให้เครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงทันสม