หน่วยที่
2 เรื่อง จังหวะ ทำนอง ประโยคเพลง
คำชี้แจง
นักเรียนศึกษาเรื่อง จังหวะ-ทำนอง และประโยคเพลงของเครื่องดนตรีไทยและเครื่องดนตรีสากลได้ด้วยตนเองจากเครื่องมือสื่อสารของนักเรียนหรือศึกษาใน youtube และเนื้อหาที่ครูนำมาให้นักเรียนได้ศึกษาควบคู่กันไป
วัตถุประสงค์
1. นักเรียนสามารถศึกษาหาข้อมูลได้จากเครื่องมือสื่อสารของนักเรียนหรือใน youtube
2. นักเรียนได้เข้าใจถึงลักษณะของจังหวะ,ทำนอง และประโยคเพลงของเครื่องดนตรีแต่ละชนิดมากยิ่งขึ้น
จังหวะ หมายถึง การจัดเรียงของเสียงซึ่งมีความสั้นยาวต่างกัน
จังหวะจึงนับว่าเป็นสิ่งสำคัญในการเล่นดนตรีและร้องเพลง
จังหวะที่ได้ยินในเพลงมีทั้งจังหวะช้าและจังหวะเร็ว
จังหวะที่แตกต่างกันจะให้ความรู้สึกที่ต่างกันออกไป
อัตราจังหวะ คือ ความเร็ว-ช้า
ของจังหวะและอัตราจังหวะของเพลงไทยเดิมแบ่งออกเป็น 3 ชนิดดังนี้
1. อัตราจังหวะ 3 ชั้น คือ
อัตราจังหวะที่มีจังหวะช้า
2. อัตราจังหวะ 2 ชั้น คือ
อัตราจังหวะที่มีความเร็วเพิ่มขึ้นจากอัตราจังหวะ 3 ชั้น ดังนั้นอัตราจังหวะ 2
ชั้น จึงมีจังหวะปานกลางหรือช้าปานกลาง
3. อัตราจังหวะชั้นเดียว คือ
อัตราจังหวะที่มีความเร็วเพิ่มขึ้นจากอัตราจังหวะ 2 ชั้น
อัตราจังหวะชั้นเดียวจึงมีจังหวะเร็ว
ทำนอง หมายถึง ระดับเสียงสูง ต่ำ
สั้น ยาว ที่สลับซับซ้อนสอดคล้องกันไปอย่ามีระบบระเบียบตามหลักการประพันธ์เพลงและเป็นท่วงทำนองที่ไพเราะน่าฟัง ประโยคเพลง คือ
แนวทำนองที่ดำเนินไปถึงจุดพัก
ซึ่งประกอบด้วยวลีย่อยของทำนองที่สามารถแบ่งวรรคตอนได้ บทเพลงจาก
และหลายๆท่อนรวมเป็นบทเพลงจากพยางค์หลายๆพยางค์รวมเป็นวรรค วรรคหลายๆวรรครวมเป็นประโยคเพลง
หลายๆประโยคเพลงรวมเป็นท่อน
จังหวะเพลงไทย
จังหวะฉิ่งเพลงไทย
เมื่อนักเรียนเข้าใจ เรื่อง ทำนอง จังหวะ และประโยคเพลงดีแล้ว ให้นักเรียนทำแบบทดสอบท้ายหน่วยเพื่อความเข้าใจ